BURSZTYNOWY

to system oparty na nastawieniu na trzymanie się tradycji, odgórnym dowodzeniu, hierarchicznym zarządzaniu i kontroli (jest dominującym sposobem zarządzania w organizacjach rządowych, wojsku, szkolnictwie i instytucjach kościelnych a także w rodzinach opartych na wzorcu funkcjonowania opartym na religii i czarno – białej moralności). System bursztynowy opiera się na dążeniu do tego, by ludzie podporządkowali się  odgórnie narzuconym normom, wartościom i poglądom w sposób bezkrytyczny. W tym systemie dobrze się mają ci, którzy są w stanie podporządkować się narzuconym normom. Stąd przydomek „konformistyczny” bursztyn.

ZIELONY

to system, w którym hierarchia jest spłaszczona, głos każdego z członków zespołu ma znaczenie, a lider jest kimś w rodzaju nauczyciela, nie zarządcy. Charakterystyczną cechą tego systemu jest uznanie w równym stopniu potrzeb wszystkich członków wspólnoty. Z takim podejściem spotykamy się przede wszystkim w organizacjach non profit, wśród pracowników socjalnych i aktywistów wspólnot oraz w rodzinach, gdzie panują partnerskie relacje. Określenie „pluralistyczna zieleń” wskazuje na wartości cenione w tym systemie.

TURKUS

to najmłodszy z systemów towarzyszących rozwojowi społecznemu ludzi. Opiera się na samozarządzaniu, brak w nim zarządzania odgórnego, wszyscy członkowie wspólnoty są włączani w podejmowanie strategicznych decyzji. Ewolucyjne podejście przejawia się w dążeniu do pełni, wnoszeniu do pracy wszystkiego, czym jesteśmy jako jednostka, w dążeniu do wspólnego kreowanie bezpiecznego i otwartego środowiska pracy lub rodziny. Z turkusowym systemem relacji spotykamy się w nielicznych na razie firmach oraz w rodzinach, w których rodzice rezygnują z podejścia opartego na władzy rodzicielskiej na rzecz podejścia opartego na wspieraniu dzieci w rozwoju.

Ze względu na stałe nastawienie na elastyczność i rozwój system turkusowy określany jest jako „ewolucyjny”.

Charakterystyczne w komunikacji typowo „czerwonej” jest stosowanie jawnej agresji werbalnej (obelgi, groźby, pogarda słowna). 

W przypadku komunikacji poziomu bursztynowego często spotykamy się z manipulacją słowną, która zastąpiła agresję. Typowe jest tu wzbudzanie strachu, wstydu lub poczucia winy u odbiorcy po to, by był skłonny zrobić to, czego mówiący od niego oczekuje. 

Poziom pomarańczowy jest przełomem w stylu porozumiewania się. Pojawia się asertywność jako skutek uwolnienia się od nadmiernej emocjonalności typowej dla dwóch poprzednich poziomów i możliwość bardziej racjonalnego podejścia. Prawidłowy komunikat asertywny zaprasza do rozmowy w stylu bodziec – refleksja – reakcja. Konflikty na tym poziomie rozwiązuje się poprzez odnosi się do faktów, zasad, ustaleń i szukanie opartego na nich wspólnego rozwiązania. Umiejętność zachowania zdrowej równowagi pomiędzy zbytnim uleganiem emocjom, a kompletnym ich nieuwzględnianiem jest kluczem do porozumiewania się w sposób rzeczowy i asertywny. 

Kolejne dwa poziomy świadomości – zielony i turkusowy opierają się na uznaniu ważności i uwzględnieniu potrzeb wszystkich rozmówców oraz na takim stylu rozwiązywania konfliktów, że wspólnie poszukuje się rozwiązania akceptowalnego dla wszystkich . Taki styl komunikacji to komunikacja empatyczna (jej przykładem jest metoda Marshalla Rosenberga Nonviolent Communication – porozumienie bez przemocy). Mówi się, że taki sposób porozumiewania się to prawdziwe mistrzostwo komunikacyjne, szczególnie kiedy udaje się je utrzymać także w trudnych sytuacjach. Bycie dżentelmenem lub damą, kiedy sprawy układają się nie po naszej myśli, to szlachetne wyzwanie, które każdy z nas może podjąć indywidualnie, bo nie da się go nikomu narzucić siłą.